Veertig dagen en notities bij het vasten (5)

Van vasten kan ik niet langer spreken.  Ik vond het woord vanaf het begin al wat pretentieus, maar uit de moeite die het nalaten van koffiedrinken en het wijntje bij het eten me opleverde bleek toch wel iets van het ‘offer’…. Puntje om bij stil te staan 🙂

Het lukte me niet om het vol te houden. Ik ben zo gewend geraakt aan een bepaalde routine dat ik het niet voor elkaar kreeg (door andere bijzondere omstandigheden) die op te geven.

Jesaja 58 gaf me een ander perspectief, aanvankelijk al genoemd door mijn schoondochter, het doen van ‘goede daden’.

“Is dit niet het ware vasten: Bevrijdt u van het kwaad, hou op uw arbeiders uit te buiten, behandel hen eerlijk….deel uw voedsel met de hongerigen, ontvang hulpelozen, armen en ontheemden in uw huis, geef kleren aan wie het koud hebben en verberg u niet voor familieleden die hulp nodig hebben” (naar Het Boek)

Minder tv kijken, minder facebooken bevalt overigens goed. Dat is geen vasten meer te noemen, eerder een opluchting. Ik hou zeeĂ«n tijd over om andere dingen te doen. Me toeleggen op het Betere Boek is bij tijden lastig, als ik een Escape boek in handen krijg…Ik weet, als ik erin begin ben ik voorlopig ‘weg’.

Maar het lezen van Bonhoeffer (Verzet en overgave, in het Engels) en Tim Keller (Generous Justice) is bepaald geen straf! De brieven van B., geschreven vanuit de gevangenis tijdens WO II zijn ongelofelijk boeiend. Iemand die jaren (1942-1944) in een cel zit en brieven schrijft, hopend op vrijlating, hopend op hereniging met familie, verloofde en vrienden. Uiteindelijk wordt hij ter dood veroordeeld wegens samenwerking aan een complot om Hitler te doden. In zijn brieven verwoordt hij hoe hij worstelt om meester te blijven over zijn leven en tijd, ondanks zijn ellendige omstandigheden. Hij bereikt, na veel moeite, een innerlijke vrijheid. Een mooi citaat:

“Desires to which we cling closely can easily prevent us from being who we ought to be and can be; and on the other hand desires repeatedly mastered in the light of present duty make us richer; lack of desire is poverty” (verlangens waar we ons aan vastklampen kunnen in de weg staan van wie we horen te zijn en ook kunnen zijn; en verlangens die we steeds weer behersen kunnen met het oog op plichten in het nu, verrijken ons; zĂłnder verlangens zijn we arme mensen)

Generous Justice van Tim Keller (uitg.Dutton) moet iedereen eigenlijk lezen die vanuit de bijbel argumenten zoekt waarom wij als mensen elkaar hulp, steun en gerechtigheid (het goede, juiste doen) verschuldigd zijn. Geen liefdadigheid, niets geen zielige sloebers een beetje helpen. We zijn het verplicht, omdat God zich vereenzelvigt met hen. Rijk en arm zijn gelijk in Gods ogen. We hebben allemaal verlossing nodig van zonden en dat schenkt Hij, onverdiend. Dat noemt iemand ‘scandalous’ justice.(gerechtigheid van God die nergens op gegrond is  = Genade)

Armen lopen veel meer kans op uitbuiting dan de ‘rijken’. Zij hebben vaak niet de middelen om zich te beschermen tegen een slechte behandeling. Daarom hebben ze extra bescherming en steun nodig, zegt God zelf in de bijbel.

Het kwartet van de kwetsbaren in de bijbel: weduwen, wezen,(toen per definitie maatschappelijke outcasts) armen en de vreemdeling (!). In onze tijd uit te breiden met de bijstandsmoeder, de asielzoeker, de Oost-Europeanen, de werkeloze, mensen in de schuldsanering, de lichamelijk en geestelijk gehandicapten, enzovoort. Het gaat er niet in de eerste plaats om, denk ik, dat de overheid dat allemaal op zich met nemen. Maar als God zich de God van weduwen en wezen noemt, mogen wij als gelovigen niet achter blijven.

Ik raak door zulke boeken enthousiast en laat me makkelijk meevoeren. Het zet me echt in vuur en vlam. Ik heb inmiddels wel geleerd dat ik op mijn eigen kleine plekje met mijn eigen kleine kracht een paar kleine dingetjes kan doen. Maar genoeg. Het gaat om de intentie en de richting van wat je doet. Het penningske van de weduwe, zullen we maar zeggen.

veertigdagen en notities bij het vasten (4)

En toen was ik toch weer aan de koffie en de wijn. Why? Ik leg het nog wel eens uit. Maar de les voor me is: vraag niet teveel en tegelijk van je zelf. Als er op ander vlak ook nog dingen spelen die extra energie en ‘geefkracht’ vragen is het goed om mezelf even wat ruimte te gunnen. Gaat dat makkelijk? Neen, het. Ik ben zoals dat heet een ‘zwaartillert’. Ik denk erg normatief en moet zĂ©ker niet doorgaan voor slap of zwak.

Maar ja, ‘ik ben ook maar een mens’,  moet ik dan tegen mezelf zeggen, heb ik geleerd. En dat voelt best goed. Beetje flauw ook wel, hoor. Want wat blijft er over van discipline, offerbereidheid, mee-lijden met de rest van de wereld als ik na 10 dagen al weer aan de koffie zit? Nou? Ok, ik geef het toe. De geest is gewillig, maar mijn vlees is zwak…..

Het is niet anders. Des te meer bewondering heb ik voor Jezus Christus. Gelukkig hield Hij wél vol.

Vandaag weer even de zee gezien. Oh, wat bloeit mijn hart open als ik die watervlakte zie! De geur, het geluid van de golven, de verre horizon. Het blijft mijn meest geliefde landschap van de schepping! En dan staat er in Openbaring dat ‘de zee er niet meer zal zijn’ op de nieuwe aarde….Zou dat echt waar zijn?

Oh en de lente was weer voelbaar! En bijna zichtbaar in de zachte waas van de boompjes in de verte aan de andere kant van het weiland voor ons huis. Zichtbaar voor mijn ogen maar helaas niet vast te leggen met de lens van mijn compact..

Veertigdagen – notities bij het vasten (3) en driemaal taart

Polykarpus van Smyrna

Het is zaterdag. Van de veertigdagentijd in aanloop op Pasen zijn er 10 dagen voorbij, gerekend vanaf Aswoensdag, vorige week de 22e februari. Om me meer bewust voor te bereiden op Pasen, het feest van de Opstanding van Jezus Christus, laat ik in deze periode een aantal dingen na (een soort vasten). Zaken die ik lekker of leuk vind. Niet om mezelf te kwellen op masochistische wijze, maar meer als oefening. Hoe belangrijk zijn ze eigenlijk? En kan ik me, door het missen van sommige dingen waaraan ik gewend ben, me meer open stellen voor geestelijke         dingen? Sta ik meer open voor God en alles wat Hij belooft? Dat is van oudsher één van de doelen van het vasten geweest. Contemplatief en gericht op verdieping en verrijking van het geloof. Het hoorde niet om de ascese op zích te gaan.

Ik vind het heel boeiend om te lezen over geloofstradities in de vroege kerk. De gelovigen van toen stonden relatief dichtbij de gelovigen uit het Nieuwe Testament. Sommigen hadden nog rechtstreeks apostelen of leerlingen van apostelen gekend. (voor de geĂŻnteresseerden bijv. Polycarpus, Ignatius). Jezus van Nazareth, de man, de mens, komt dan ontzettend dichtbij. Er zijn al brieven van einde 1e eeuw, van schrijvers die dus zeker persoonlijke kennis moeten hebben gehad van mensen uit de kringen rondom Jezus. Fascinerend. Het doet me realiseren hoe ik als kind dat opgroeide in een christelijk gezin en de kerk lange tijd in twee werelden leefde. Die van de kerk en het geloof. En de ‘gewone’ wereld. Lange tijd heb ik niet beseft dat Jezus een historische figuur was. Je geloofde gewoon in Hem. Punt.

Pas later begonnen die twee werelden langzaam te integreren tot één wereld. Met een zelfde geschiedenis. Van Abraham, Alexander de Grote, de Batavieren, Jezus van Nazareth, de Romeinen, Napoleon enzovoort. Excuus voor deze gebrekkige rondgang door de wereldgeschiedenis.

Maar goed, veertigdagentijd en vasten. Het gaat wat met vallen opstaan. Door niet meer te tv zappen houd ik uren tijd over om me te verdiepen in het Betere Boek. De eerlijkheid gebied te zeggen dat ik wel snel zit te dutten boven dat boek. Geestelijk verdiepende literatuur is voor de hersenen toch meer aanpoten dan, zeg maar, DWDD.

Ik ontzeg mezelf op eet- en drink vlak bepaalde geneugten en (op de koffie na!, ik word zo flauw van thee) went dat allemaal vrij snel. Door het culinaire te combineren met extra tijd voor lezen en bezinnen ontstaat er inderdaad een meer bewuste levensstijl die wel prettig is. En dat is een openbaring want je begint met het idee, dit gaat heel vervelend worden enzovoort, maar nu ervaar ik in feite zegen.

Ik zeg erbij dat ik inmiddels al 4 verjaardagen en feestjes achter de rug heb waar ik me niet geheel onthouden heb van een en ander. Maar het bewust zijn blijft wel.

Ik lees (als ik niet dut..)Tim Keller, Generous Justice en Letters from prison van Bonhoeffer, beide boeiend!

Stilte en As

Het is stil in huis. Net bezoek gehad, dat doorbrak het even, maar verder is het stil. De verwarming suist, de poezen slapen, ik hoor wat gestommel boven van mijn echtgenoot die tot twee keer toe een plank met boeken uit zijn boekenkast zag vallen. Die geluiden versterken alleen maar de stilte.

Mijn onophoudelijk babbelende kleinzoon Kris is weer naar huis. Eerst luid protesterend: ik ben hier nog maar een heel kort stukje geweest, mamma! Maar later op schoot bij haar de bekentenis: ik vind het ook fijn om naar huis te gaan, hoor.

En toen was de wervelwind weg. Is er weer tijd voor andere dingen. Lezen, bloggen, schrijven, bezinnen.

Gisteren was het Aswoensdag. De veertigdagentijd voor Pasen, traditioneel een tijd van soberen, vasten is begonnen. Bezig zijn met geestelijke zaken om je relatie met God te verdiepen. Tijd voor het innerlijke, dat zo gauw ondergesneeuwd raakt door het uiterlijke. ReoriĂ«ntatie van het hart, zo noemde Calvijn het vasten, wat toen blijkbaar nog gemeengoed was onder christenen. Op onze bijbelstudie verbaasden we ons erover dat een praktijk die zoveel eeuwen ‘normaal’ was onder gelovigen zo verdwijnen kan, in elk geval in de traditionele protestantse kerken. En ook uit onze eigen levens.

Ik had nog nooit over vasten nagedacht tot ik een jaar of 40 was, denk ik. Ik ben sterk anti-rooms opgevoed. Alles wat maar zweemde naar roomse gebruiken was bij voorbaat verdacht. Dat deed je gewoon niet. Een kruis slaan, vasten, vis eten op vrijdag (ja, wél omdat het dan goedkoop was), een kaars branden als symbool voor gebed of gedenken..Ieder ritueel was rooms en dús verkeerd.

Ach mijn ouders waren kinderen van hun tijd en het geeft verder niet, maar ik vind het wel heel verrijkend dat ik nu vrij ben van al die irrationele vooroordelen (oh, er zijn er nog genoeg over waarschijnlijk, voor andere dingen ) over zogenaamde roomse gebruiken. Veel van de vroegchristelijke gebruiken zijn namelijk bewaard gebleven in een of ander vorm in de katholieke tradities en rituelen. Gereformeerde kerken hebben met het badwater van bijgeloof en volksreligie ook veel kinderen weggegooid, helaas.

Ik vind zo’n kruisje van as bijvoorbeeld, als teken van verootmoediging en afhankelijkheid tegenover God, een mooi teken. Jezelf stilzetten bij wie je bent voor God en heel concreet erkennen, dat je in dit leven voor alles van Hem afhankelijk bent en daar uiting aan geven door een askruisje…hoe duidelijker kan het zijn? Naar jezelf en ook naar je omgeving. Toch maar eens een voorstel doen aan de kerkenraad van onze gemeente?

Mijn gereformeerde achtergrond maakt dat ik direct een stem bezwaar hoor maken: ‘maar we moeten ons daar altijd van bewust zijn…’.Ja, dat argument ken ik. Maar het punt is juist dat we ons dat niet altijd zijn en leven alsof we het allemaal alleen wel trekken. Onder andere daarover verootmoedig je je op Aswoensdag.

En dan de vastenperiode. Op bijbelstudie was het een wat stroeve bespreking. Het staat toch ver van ons af. Waarom zou je vasten? Wat is de meerwaarde?

Ben benieuwd naar ervaringen van lezers van mijn blog!