Categorie: christelijk geloof

C.S. Lewis-Hound of heaven

C.S.Lewis

Ik ben weer eens begonnen in een C.S. Lewis boek. Eigenlijk een dagboekje met korte stukjes uit verschillende publicaties van de Engelse professor in Engelse literatuur in Oxford (1898-1963). Deze man heeft zijn beroemdheid o.a. te danken aan zijn diepzinnige boeken over het christelijk geloof. Aanvankelijk overtuigd atheïst werd hij (tot zijn eigen verbazing) steeds meer in de richting van het christelijk geloof getrokken in zijn zoektocht naar ‘waarheid’. God ‘achtervolgde hem als the Hound of heaven’, hij moest zich wel gewonnen geven. Niet door overweldigende emoties, of een bekeringservaring maar in feite door onderzoek en redenatie. De verklaring die het christelijk geloof geeft voor het leven en het universum zoals hij het ervoer en waarnam was de meest aannemelijke voor hem, zou je kunnen zeggen, op een gegeven moment. Lewis las en zocht antwoorden in (Griekse) filosofie, maar vond die niet consequent. Uiteindelijk geeft hij zich over en knielt voor God om zijn geloof te belijden en om vergeving te vragen. Hij noemt zichzelf ‘waarschijnlijk de meest onwillige bekeerling, schoppend en schreeuwend werd hij over de streep getrokken’, in zijn eigen woorden. Als je decennia als atheïst door het leven bent gegaan is het een hele vervreemdende ervaring op een dag wakker te worden als christen. Hij zei er zelf nog dit over: a young man who wishes to remain a sound atheist cannot be too careful of his reading.

C.S. Lewis is een hele knappe man, wiens logica en intelligente argumenten ik niet altijd helemaal kan vatten. Maar van wat ik kan begrijpen word ik meestal heel blij. Omdat hij met zoveel humor aantoont waarom het christelijk geloof gewoon het meest past bij deze wereld en de mensen die erop wonen en de problemen en vragen die hen bezighouden. Hij is wars van vage, of puur emotionele argumenten. Het gaat in de eerste plaats er om of iets ‘waar’ is. Daar is hij heel duidelijk over. Hij heeft geen boodschap aan slechte associaties met de kerk, slechte herinneringen aan je vader, het gaat erom of wat het christelijk geloof als leer verkondigt waarheid is. Ik realiseer me dat het begrip ‘waarheid’ door veel mensen als veel te stellig wordt gezien, maar ik kan het niet helpen dat het mij aanspreekt. Heeft Jezus geleefd ‘ja’ of ‘nee’? Was wat hij claimde God én mens te zijn, waar of niet waar? ´Christianity, if false, is of no importance, and if true, of infinite importance. The only thing it cannot be is moderately important.´

Lijkt de wereld om je heen een fijn afgesteld mechanisme waarin toch de wreedheid en gruwel bestaan van aardbevingen en natuurrampen? Lijken de mensen om je heen tot alle goeds in staat en maken ze er toch een potje van? Ben je zelf altijd van goeie wil en snauw je toch weer je partner af? Ben je van de overlevingstheorie en zie je toch steeds onverklaarbare daden van liefde die niets met nut of noodzaak te maken hebben? Dat zouden wel eens aanwijzingen kunnen zijn dat de dingen niet zijn wat ze lijken. Oosterse religies geven geen antwoord op het probleem van het bestaan van lijden en kwaad terwijl iedereen toch naar het goede lijkt te verlangen. Niet meer verlangen, dan houdt het lijden vanzelf op te bestaan. Niet meer gehecht zijn aan iets of iemand. Maar past dat bij mensen van vlees en bloed? De Islam loop een eind met het christendom op, maar komt uiteindelijk ook met een soort zelfverlossing. Goede daden moeten de doorslag geven.

Het bijzondere van het christelijk geloof is dat het als enige religie een uitleg geeft voor zowel het kwade als het goede. En ook voor de paradox van mensen die het goede willen en toch het kwade doen. En niet alleen een uitleg, maar ook een uitweg biedt die niet van menselijke inspanning (goede daden in de weegschaal) afhangt. Wat Luther herontdekte in de 15e eeuw door de bijbel te lezen: van buitenaf komt er vergeving en nieuw leven naar je toe, door Jezus Christus. De Godmens.

C.S. Lewis is het lezen waard. Net als je denkt nu snap ik er niets meer van kan hij in een prachtig simpele metafoor weer duidelijk maken waar het over gaat.

.

Morgenster is ook een plantje

Naar de kerk gaan is een vorm van permanente educatie en verdient als zodanig subsidie van de overheid. Grapje. Maar het eerste is wel waar. Mensen van allerlei achtergronden en soorten opleidingen, komen wekelijks bij elkaar en luisteren naar een preek, een lezing zeg maar. Met verschillend niveau, maar toch. Kom daar maar eens om bij de Tros of Max. En de commerciële zenders kunnen we helemaal buiten beschouwing laten.
Niet alleen wordt er (stil) geluisterd (soms wel een half uur!) zonder afleiding van mobieltje of TV, er wordt ook gezongen en muziek gemaakt. Analoog, hè? Zingen met een groep mensen, onder begeleiding van echte muziek. Opnieuw, waar vind je dat nog? Niet één liedje, maar wel tien en niet eens allemaal even makkelijke melodieën. En dan wordt er ook nog gelezen. Literair hoogstaande passages uit een, alleen al uit literair oogpunt gezien, uitmuntend boek. Dat wordt dan vaak wel gebeamd, maar goed we moeten ook mee in de digitale ontwikkelingen.
Dat moet toch effect hebben op de ontwikkeling van mensen? Als dat wekelijks gebeurt en van jongs af aan? Er zijn genoeg negatieve gevolgen beschreven over gedwongen kerkgang en dergelijke. De positieve gevolgen krijgen minder aandacht. Vandaar dat ik ze even noem. Voor het geval iemand er naar vraagt…

Maar mijn blog gaat eigenlijk over wat ik zelf vanmorgen o.a. aan kennis weer meenam uit de dienst.
Allereerst dat de Morgenster de naam is a. van een plantje dat zijn bloempjes opent als de zon gaat schijnen en tegen de middag de knoppen weer sluit. En b.  van een ster, fel schijnend aan het einde van de nacht, net voor zonsopgang. Het is echter geen ster maar een planeet, meestal Venus. Het licht van de nog niet zichtbare zon wordt weerkaatst door de wolken van zwavelzuur die om de planeet hangen. Als je de Morgenster ziet is de ochtend nabij. Bemoedigend voor slechte slapers na een lange, donkere nacht.
Daarover ging de preek. Over de Morgenster. Tevens een andere naam voor Jezus in het Nieuwe Testament. Wanneer je de betekenis van het plantje en de ster verbindt met de naam voor Jezus krijg je een prachtig beeld van de hoop die Jezus vertegenwoordigt. De planeet die het verblindende zonlicht weerkaatst en als een ster schijnt en aan mensen in het donker laat weten: hou vol, het ochtendlicht komt er aan. De bloemknop die wacht op het zonlicht en dan haar felgele bloemen ontvouwt. Jezus die op aarde kwam als Licht voor een wereld in duisternis. Morgenster.

Kerst en Leviticus

...en hij omhelsde zijn zoon

In mijn bijbelleesrooster is Leviticus hfdst. 13 aan de beurt. Hmmm… Ik heb hier eigenlijk niet zo’n zin in. Het is vandaag Kerst. Maar eerlijk gezegd heb ik geen enkele dag zin in Leviticus. En ik vraag me iedere keer af, is het nog nodig om in deze tijden na Jezus steeds opnieuw tot over mijn oren in de offers en rituelen te zitten? Dat is allemaal oude koek en waarvoor zou ik het nog moeten weten?

Toch dringt iets (Iemand?) me er telkens toe het boek niet over te slaan. Het hoort bij de bijbel en het heeft me altijd gefascineerd wat Jezus na zijn opstanding tegen de wandelaars op weg naar Emmaüs zei. Die herkenden hem niet en begrepen er niets van dat ‘hun’ rabbi Jezus was gestorven aan een kruis, als een ordinaire misdadiger. Jezus loopt met ze mee en vraagt dan wat lichtelijk gefrustreerd: snappen jullie dan nog steeds niet dat de hele bijbel (toen het oude testament) over mij gaat? Over mijn komst, mijn leven, mijn sterven en dat ik weer zou opstaan. Met andere woorden, wie met aandacht leest, vindt overal het verhaal over Jezus. Ook in Leviticus dus. Of misschien wel juist in Leviticus.

Het lezen van het Oude Testament is dus een soort speurtocht. Waar gaat het over Jezus? Vandaag ging het in Leviticus (of all things..!) over huidaandoeningen. Wanneer ben je rein of onrein, bij welke aandoening moet je naar de priester, en wat zijn tekenen dat je een besmettelijke ziekte bij je draagt. Zweren, schilfers, rauw vlees, eczeem, en meer onsmakelijkheden passeren de revue. Je leefde al gauw in een isolement met zulke afstotelijke kwalen. Net als nu misschien, want huidziekten zijn nog steeds onaantrekkelijk als je de verhalen van mensen met psoriasis of zo hoort.

Wat me vandaag vooral trof was dat je met deze ziektes niet aangeraakt mocht worden en raakten mensen jou aan tijdens je onreinheid, dan was diegene ook gelijk onrein. Rein en onrein hadden met name te maken met je omgang met God in de tempel. Je mocht daar niet komen zolang je onrein was. Het lijkt zo hard en onbarmhartig van God, denk ik dan al snel. Hij windt er geen doekjes om dat Hij een hekel heeft aan ziekte, gebrek en dood in Zijn nabijheid. Het zijn uiteindelijk gevolgen van zonde en de keuze van de mens tegen God. Zo kijkt Hij er blijkbaar tegen aan. Dus moest er van alles gebeuren voor je na een eventuele genezing weer in de buurt mocht komen. Offers, en bloed en nog eens bloed.

Ik word dan wat knorrig en heb de neiging dat heel oneerlijk te vinden. Ik ben een nogal rebels mens. Waarom die afstand? Waarom zo ingewikkeld? Ik dacht aan mijn speurtocht en dus aan de Jezus van het Nieuwe Testament. Ging die niet juist naar mensen toe met allerlei ernstige, nare, afzichtelijke ziektes en zeertes? En het deerde hem niets blijkbaar, want Hij raakte iedereen zonder enige terughoudendheid aan. Melaatsen die al vanuit de verte moesten roepen ‘melaats!’ zodat niemand per ongeluk tegen ze aan zou botsen. Een dood meisje, een dode jongen…Iemand die volledig bezeten was door boze geesten, Hij liet zijn volgelingen gewoon van de tarwe eten zonder eerst een ritueel van handen wassen te eisen. Heel relaxed zou je kunnen zeggen.

Het valt ons nauwelijks op, maar voor de Joden toen moet het toch schokkend geweest zijn? Het ging volslagen in tegen alles wat ze van Mozes geleerd hadden. Jezus was eigenlijk in hun ogen een geval van chronische onreinheid.

Nu snap ik het (nou ja, ik krijg een idee) en het maakt me blij. De God van het Oude Testament hield afstand, benadrukte vooral Zijn heiligheid, Zijn anders zijn en was alleen via het bloed van dieren bereikbaar. Dat bloed bedekte (voorlopig) zonde, gebrokenheid en onvolkomenheid.  Maar Hij maakte een einde aan al die bloedstromen. Al die liters bloed waren maar een voorbeeld voor wat er echt ging komen. Hij  Zèlf werd offer. Lam van God. Die ‘afstandelijke’ God liep als mens door onze modder. Door ons aan te raken, letterlijk, werd Hij onrein en ziek en gebroken. ‘Onze zonden heeft Hij op zich genomen, door Zijn striemen zijn wij genezen’, zegt Jesaja.

Jezus liep tijdens zijn rondreis op aarde vooruit op wat er stond te gebeuren. Hij kwam als mens, maar was ook God. Het besluit lag er: het is afgelopen met de offers, de afstand, de schuld. In één hartverscheurend moment in de geschiedenis was het voor eens en voor altijd klaar. Genoeg bloed voor een hele mensheid. En in één ongelofelijk moment van Opstanding uit de dood was het voor eeuwig mogelijk, Immanuël, God bij de mensen, de Vader Die zijn kind omarmt. Aanraking, de meest intieme vorm van communicatie. Mogelijk gemaakt door God Zelf.

Kerst met Leviticus, het kan dus toch.

 

 

Tienduizenden Christenen in werkkampen in Noord-Korea

Open Doors Gebedsnieuws

19 december 2011

Noord-Korea: Gebed gevraagd voor Noord-Korea na overlijden Kim Jong-Il

 Afgelopen zaterdag overleed de ‘Geliefde Leider’ van Noord-Korea.  Kim Jong-Il regeerde met ijzeren vuist over het Noord-Koreaanse volk. De concentratiekampen groeiden onder zijn bewind. Christenen hadden het extra zwaar te verduren. In de vele kampen zitten tussen de 50.000 tot 70.000 christenen gevangen.

Satelietfoto op de site van Amnesty International

De verwachting is dat met de dood van Kim Jong-Il de situatie voor christenen verslechtert. De jongste zoon van de overleden leider, Kim Jong-Un, is zo’n anderhalf jaar officieel de rechterhand van zijn vader. Sinds zijn betrokkenheid is de vervolging alleen maar toegenomen. Kim Jong-Il’s opvolger wordt gevreesd voor zijn beleid. “Er zijn meer huisinvallen en er worden meer spionnen getraind om te infiltreren in de netwerken van mensenrechtenactivisten en van christenen”, vertelt Open Doors-woordvoerder Jan Vermeer.

Volgens bronnen in Noord-Korea heeft het land direct zichzelf volledig afgesloten. De grenzen zijn dicht en zelfs de gedoogde zwarte markten zijn verboden. Overal zijn agenten op straat. Het geluid van luid wenende mensen schijnt overal te horen te zijn.

We willen u oproepen om te bidden voor de christenen in Noord-Korea. Nu een nieuwe leider opstaat en de toekomst er voor christenen niet op vooruit lijkt te gaan, is gebed een krachtig wapen. Juist nu kan gebed het verschil maken in de harten van de Noord-Koreanen.

  • Bid dat God de harten van de leiders verandert zodat Noord-Korea zal veranderen.
  • Bid voor de vele Noord-Koreaanse christenen die bang zijn voor het regime van Kim Jong-Un.
  • Bid om bescherming en kracht voor de Noord-Koreaanse Kerk.

vrouw als ouderling en predikant? -5

Ik ben op dit moment een hoofdstuk aan het lezen in een dikke dogmatiek van Dr. Wayne Grudem (1948). Wayne is een vriend van mijn echtgenoot. Ze hebben samen gestudeerd in de VS en toen wij trouwden in Nederland was hij getuige voor Kim. Wayne is tientallen jaren professor geweest aan Trinity Evangelical Divinity School in Deerfield, Illinois. In 2001 verhuisde hij met zijn vrouw naar Phoenix Arizona in verband met de gezondheid van zijn vrouw. Het droge, warme woestijn klimaat van Arizona doet haar veel goed. Hij doceert ook daar aan een theologische opleiding, Phoenix Seminary

Dit als een kleine inleiding. Ik ken dr. Wayne Grudem als een zeer vriendelijke, intelligente en innemende man met een heel volwassen geloof. Ik vertrouw hem, zou je kunnen zeggen. Nu wil het geval dat hij op het gebied van man/vrouw verhoudingen een heel behoudende (hij zou zeggen: Bijbelse) positie inneemt. Hij schrijft veel over datgene waar ik over aan het nadenken ben: Het is niet volgens Gods bedoeling dat vrouwen een leidende rol hebben in de kerk. Hij is zelfs betrokken bij een organisatie in de VS met de naam: Council on Biblical Manhood and Womanhood

Wat zijn schrijven anders maakt dan vele van zijn medestanders is de toon. Hij schrijft vanuit de bijbel, wat staat er en wat kan ermee bedoeld zijn. Hij gebruikt uitleg en onderzoeksmethodes die recht doen aan de tekst, de tijd en de rest van de bijbel. Hij is niet bevooroordeeld t.o.v de waarde of gelijkwaardigheid van vrouwen. Integendeel. Bij anderen proef ik vaak een toon van vijandschap t.o.v. ‘feminists’, ‘vrijzinnigen’ en wat dies meer zij. Ik vind het dan lastig om door te lezen/luisteren want ik hoor niet in die categorie, maar ben gewoon vragenderwijs bezig iets te doordenken, en ja misschien ben ik wel beïnvloed door mijn cultuur, maar hé, die is niet van de satan of zo. Jezus is Koning.

Bij Wayne Grudem kan ik rustig mijn bijbel erbij pakken en meebladeren om te zien wat hij zegt en de argumenten wegen.  Die ruimte krijg je bij hem.

Verder met de studie maar.

Vrouw als ouderling of predikant? -4

Waar ben ik aan begonnen, dacht ik één dezer dagen. Een serie schrijven wekt verwachtingen. Ik word geacht na te denken, veel en diep na te denken en ook nog verslag te leggen van wat ik denk over dit gevoelige onderwerp. Dat heb ik immers zelf aangekondigd. Hardop denken over dit thema dat me al een tijdje bezighoudt.

Maar hoe meer ik denk hoe meer me de schrik om het hart slaat…Ik luister naar preken (3 en 10 juli 2011, die me getipt werden door bijv. goeie vriendin Janke) van ds. Ron Gleason maar voel me bij het luisteren bijna een slechte christen dat ik gevoelig ben voor vragen van deze tijd. Ik moet (ik geef even mijn gevoel weer zoals ik de preken beluisterde) als een overwinnaar in het leven staan, sterk in Christus en de invloed ontwaren van het verderfelijke feminisme dat zelfs onder ‘evangelicals’ zijn (haar?) slachtoffers maakt. De preken zijn solide en bijbels, met veel waardering voor vrouwelijk talent overigens, en Gods liefde voor man en vrouw als gelijkwaardige schepselen, maar de toon is nogal scherp en Ron zet zich sterk af tegen iedere vorm van vrouwelijk ambt als onbijbels,  zodat ik me niet helemaal gehoord voel in mijn zoekende vraag of  er in het NT wellicht een aanzet ligt tot een ontwikkeling waarin vrouwen een andere positie krijgen.

Te vergelijken bijvoorbeeld met de slavernij die in het Nieuwe Testament ook verondersteld wordt onderdeel te zijn van de cultuur, met teksten die slaven oproepen tot gehoorzaamheid aan meesters, maar die toch als arbeidsverhouding langzamerhand verdween.  Lang werd slavernij ook door christenen verdedigd vanwege die teksten in het Nieuwe Testament. Toch kwam er geleidelijk aan een kentering, mede omdat de christelijke visie waarin alle mensen voor God gelijk zijn,  slavernij onbestaanbaar maakte. Het hoorde niet bij de schepping zoals oorspronkelijk bedoelt door God. (slavernij in de Bijbel is trouwens niet hetzelfde als de mensonterende Afrikaanse slavenhandel)

Is die vergelijking met slavernij wel een legitieme? Daarover ben ik nu aan het denken en lezen. Slavernij is duidelijk een gevolg van de zondeval. Maar de verhouding tussen man en vrouw was er al in het paradijs. Daar refereert Paulus ook aan.

Ik herinner mijn lezers er nog maar eens aan dat ik geen theoloog ben en misschien wel hele naïeve vragen formuleer die al eeuwen geleden beantwoord zijn, maar toch. Ik vind het boeiend om op deze manier (hoewel af en toe wat griezelig) mijn zoektocht te verwoorden.

Ik ga nu Wayne Grudem lezen, een Amerikaanse theoloog die een uitgesproken positie inneemt en enorm veel studie heeft gedaan naar interpretaties van Bijbelteksten over dit onderwerp, en Van Houwelingen, een Nederlands theoloog.

Inderdaad, ik heb mezelf wel wat op de hals gehaald.

Ben ik die gewonde?

Het verhaal van de barmhartige Samaritaan is bekend. Althans voor wie opgroeiden met de Bijbel.  Jezus vertelt  aan zijn volgelingen een verhaal. Hij wil uitleggen  dat iemands naaste zijn niet ‘je netjes aan alle regels houden en ondertussen je naaste voor pampus laten liggen’ betekent. Zoals de twee kerkmensen in het verhaal, die voorbij lopen aan de gewonde man die langs de kant van de weg lag te creperen na een overval, druk als ze waren wellicht op weg naar belangrijke kerkelijke vergaderingen.

De toepassing (zoals dat in de kerk heet: wat betekent het voor ons nu?) die ik ken is die van: hoe ben ik een goeie naaste? Waarna ik vervolgens me altijd schuldig voelde wanneer ik voorbij een dakloze of verslaafde liep zonder iets te doen. Terecht waarschijnlijk. Ik ben wel meer eten gaan geven aan deze mensen, maar echt structureel helpen? Nee, helaas. Ik mis daarvoor de ruggengraat van de Samaritaan. Een stinkende dakloze in een taxi hijsen, en hem naar een pension brengen, hem onder de douche zetten en voor twee dagen zijn verblijf daar betalen? Of zelfs het Leger des Heils. Ik beken dat ik daarvoor de moed en de energie mis.

De preek die ik op de Micha zondag hoorde van ds. Ruud de Boer had een toepassing die ik vast wel eerder had gehoord maar op dat moment me enorm raakte.Hij stelde de vraag: wie ben jij in dit verhaal? In wie herken je jezelf? Mijn gedachte gaat direct naar de Samaritaan. Die wil ik wel graag wezen. Zonder vorm van onderscheid de ellendigen van de wereld te hulp schieten en het goed voor ze maken. Maar ja, een onbereikbaar doel, als ik niet eens in mijn eigen straat de zwervers kan helpen.

Stel je voor, zei de Boer, dat jij die gewonde man bent? Dat jij daar hulpeloos ligt, machteloos om iets aan je situatie te doen, misschien voel je de dood naderen. En dan is er opeens iemand die zich over je heen buigt, medelijden met je heeft, je wat te drinken geeft, je pijnlijke wonden verzorgt met olie en je vervolgens niet achterlaat met een ‘nou, sterkte’, maar je meeneemt en je afzet bij een pension waar je weer helemaal op de been geholpen wordt op zijn kosten.

En opeens viel het kwartje en een last van mijn schouders. Ik bén die gewonde machteloze man. Ik moet mij steeds weer laten vinden en genezen door de barmhartige Samaritaan, die natuurlijk een voorbeeld voor de Messias is.

Jezus vertelt een verhaal over zichzelf. En over ons. En wat hij voor ons wil. Heling. Een nieuw leven, waarin we op Hem leunend iets van die liefde en zorg van de Samaritaan mogen doorgeven.

Dat voelt heel anders dan obligaat aan zwervers een broodje geven. Het brood en de wijn van het avondmaal daarna proefden heel bijzonder.

Vrouw als ouderling of predikant? -3

Prisca en Aquila

Paulus is goed bevriend met een echtpaar dat hard werkt in de zending, Prisca en Aquilla. Haar naam wordt altijd eerst genoemd. Wanneer er een enthousiaste Joodse bekeerling tot het christendom uit Alexandrië in Egypte naar de kerk in Efeze komt, waar zij ook lid zijn en ze merken dat hij de boodschap over Jezus wel kent maar nog niets weet over de Heilige Geest, gaan ze hem verder onderwijzen. En opnieuw wordt Prisca daar ook nadrukkelijk bij vermeld. Ze bracht niet alleen de koffie met koekjes bij Aquilla en Apollos. (Romeinen 18 vanaf vers 24)

Paulus is geen vrouwenhater, zoals je wel eens hoort. Als je eerlijk door zijn brieven heen leest kom je vaak passages tegen over vrouwen die hem steunen, assisteren, die duidelijk een rol spelen in het leven van de gemeentes die hij bezoekt. (zie ook Romeinen 16 vers 3, waar hij opnieuw Prisca en Aquila noemt).

Maar dan komen de opmerkingen over de positie van een vrouw in het gemeentelijk leven. En die doen dan mijn wenkbrauwen fronsen. Wat bedoelt hij daar nu mee? Wat bedoelt God er mee? Het lijkt net of Jezus een bepaalde ontwikkeling inzet door vrouwen aan te spreken en te gebruiken in Zijn plan en dat Paulus ons weer onze plek wijst. Alsof hij zich nog niet genoeg heeft losgemaakt van zijn opleiding als Farizese theoloog.

Hij heeft een bepaalde logica. Hij verwijst naar de schepping: eerst is Adam geschapen en toen Eva. En later zegt hij, Eva is gevallen voor de verleiding van de Satan en ze heeft Adam meegesleurd. De eerste tekst heb ik al een keer genoemd. Adam kreeg Eva dus als een gelijkwaardige vrouwelijke tegenpool. Zijn hulp zoals God onze hulp is. Het was wel de bedoeling dat ze samen dingen gingen ondernemen. Niet op hun eentje belangrijke beslissingen nemen, zeg maar. Dat ging natuurlijk goed mis toen Eva besloot dat ze best zo’n lekkere vrucht van de Boom van Kennis van Goed en Kwaad kon uitproberen. Overleg over de fundamentele vraag of God nu wel of niet de waarheid sprak was op zijn plaats geweest. Nu kiest Adam wel weer erg argeloos om Eva’s voorstel tot proeven op te volgen. Beetje dom. Hij had misschien ook wel vragen kunnen stellen. Helemaal alleen Eva’s schuld was het niet. Dat zie je ook wel in het vervolg van de geschiedenis en in de straf die God dan uitspreekt.

Opvallend is dat God allereerst Adam om verantwoording vraagt. Dat vind ik wel een overtuigend argument dat erop duidt dat Adam, die immers het eerst werd geschapen, eerstverantwoordelijke was voor Woonunit Adam/Eva, Paradijsweg nr.1.

Vrouw als ouderling of predikant?- 2

Vrouwen horen, volgens Paulus, de schrijver van een aantal brieven aan christenen in de tijd (tussen 50-65 AD) van het Nieuwe Testament in de bijbel, geen leidinggevende positie te bekleden in de kerk. Tot nu toe hebben de kerken waar ik lid van ben (Gereformeerde Kerken, vrijgemaakt) daar gehoor aan gegeven. Er zijn bij ons geen vrouwelijke predikanten, ouderlingen of diakenen.

Vrouwen doen wel veel, in commissies en werkgroepen. En niet alleen maar fröbelen met kinderen of borduren met bejaarden. In de laatste gemeente waar ik lid was hadden we een vrouwelijke voorzitter van een commissie die alles regelde wat betreft onderhoud, techniek en financiën van de kerk. Studiecommissies naar allerlei onderwerpen worden voorgezeten door zowel vrouwen als mannen al naar gelang van aanwezige kennis en interesse. Er heerst dus geen cultuur van onderschatting van vrouwelijk talent. Integendeel. Eerder een soort verlegenheid dat er zoveel talent is dat nog niet adequaat genoeg wordt ingezet. Veel gebeurt op vrijwillige basis en daar ontbreekt dan weer de structuur, zodat initiatieven afhankelijk zijn van het enthousiasme van de vrouw in persoon. Vertrekt zij, dan dreigt ook het initiatief te verdwijnen.

Waarom vrouwen wel gerespecteerd en gewaardeerd worden maar geen predikant of ouderling kunnen worden heeft te maken met de interpretatie van een aantal teksten in het nieuwe testament. In onze kerken geloven we dat de bijbel door gewone mensen is geschreven, maar dat zij op een bijzondere manier geleid werden door God Zelf, door de Heilige Geest. We nemen die teksten heel serieus. Ik ook. Iedere redenering die ervan uitgaat dat Paulus puur voor zijn eigen tijd schreef kan mij niet overtuigen. Ik accepteer de bijbel als Gods woord voor alle tijden.

En dat is lastig. Want onze tijd is echt anders dan het jaar 60 AD om maar wat te noemen. In die tijd heerste de Romeinse cultuur in een groot deel van de wereld van het Middenoosten wat zijn invloed had op de verhouding tussen man en vrouw, ook onder de (Joods-)christelijke gemeenschappen in die tijd. Wat was de situatie waarin Paulus schreef? Hij schrijft ook over de verhouding tussen meesters en slaven. Slaven bestaan niet meer, maar het is een onderwerp dat in het NT regelmatig terugkomt. Wat moet je daar nu mee in onze tijd van vakbonden en stakingen?

Ik lees de bijbel dus loyaal. Ik zoek oprecht naar Gods bedoeling voor ons in onze eigen tijd van leven, omdat ik ervan overtuigd ben dat God door de Bijbel een boodschap heeft voor alle mensen, tijden en culturen die alleen maar opbouwend is en heling brengt aan mensen en maatschappijen.

Als voorbeeld noem ik de tien woorden van het verbond in het OT (o.a Exodus 20). Tien geboden of leefregels voor volgelingen van de God van de Bijbel. Duizenden jaren geleden opgetekend maar nog steeds de basis van onze westerse cultuur, zij het dat de Auteur niet meer in de picture is. Wat ik ermee wil zeggen is dat de bijbel zo primitief en tijdgebonden dus niet is.

Natuurlijk zit er ook een element van tijdgebondenheid aan de bijbel. Of ontwikkeling. Je ziet dat duidelijker als je bij het begin begint te lezen en stug doorleest tot aan het eind. En dat telkens weer. Met echte literatuur gebeurt dat ook. Hoe vaker je een (goed) boek leest des te meer zie je de verschillende lagen, verhaallijnen en dieptes. Ik zie steeds meer verband, patronen en rode lijnen in de (heel) verschillende boeken van het Oude en Nieuwe Testament. Een spannend verhaal in hoofdstukken, met grote pennenstreken opgetekend door God. C.S Lewis, een Engelse schrijver en filosoof, zei eens: het verhaal van de Bijbel is een echte mythe (zoals de Griekse mythen), maar dan één die waar gebeurd is.

Ik sta er open voor dat God, die tenslotte de Bedenker is van de mens en alles wat er rondloopt, -vliegt of -kruipt op aarde,  de man in het bijzonder voor het éne en de vrouw specifiek voor het andere ontworpen heeft. Een tafel en een stoel, een kop en een schotel, een linker en een rechterhand, wat maakt het uit? Niets meer of minder, het een kan niet zonder het ander. Dat is in elk geval meer dan duidelijk wanneer je het begin leest van de mens in Genesis. En tegenwoordig zijn we gelukkig over het extreme feminisme uit de jaren ’60 heen waarbij vrouwen eigenlijk mannen moesten worden, geen vrouwelijke eigenschappen mochten bezitten, zeker niet betrapt mochten worden op een aanleg tot zorg, gevoel, en meer van dat soort talenten. We mogen weer verschillen van elkaar als man en vrouw, Venus en Mars zijn.

Maar. Hoe zit het nu met de zg. zwijgteksten in het NT? Geen leiding geven, niet het woord voeren tijdens een dienst, bij de kwalificaties voor ouderlingen worden alleen mannelijke zaken genoemd, als er nieuwe diakenen gekozen moeten worden, vlak na Pinksteren is de keuze beperkt tot mannen, terwijl veel vrouwen toch een vooraanstaande rol speelden als volgelingen van Jezus. Hij werd financieel gesteund door rijke, invloedrijke vrouwen van het hof van Herodes. Maar ook Jezus kiest geen vrouwen als apostel. Het zijn twaalf mannen die Hij een stoomcursus van drie jaar geeft.

Je kunt Jezus geen angst voor de heersende cultuur verwijten. Hij raakt een melaatse aan (Marcus 1), zeer tegen de Joods religieuze gebruiken in van die tijd, Hij spreekt een Samaritaanse vrouw aan (Johannes 4) op klaarlichte dag, helemaal ‘not done’  voor Joden in die tijd. Hij gooit het hele onderwijs van de ‘kerk’ over rein en onrein en wat je wel of niet mag doen op de sabbat ondersteboven. En nog opvallender: Hij toont veel respect voor vrouwen in Zijn omgang met hen. Hij spreekt zelfs het éérst met vrouwen na Zijn opstanding uit de dood. Zij  moeten het dan gaan vertellen aan de rest. Vrouwen, die door de heersende kerkcultuur van de Farizeeën nog niet eens mochten getuigen in de rechtbank omdat ze onbetrouwbaar zouden zijn.

Ligt daar nu een begin van verandering of niet?
(voor wie interesse heeft de ‘zwijgteksten’ op te zoeken in de bijbel volgt hier een lijstje: 1 Korintiërs 14: 33-39, 1 Timotheus 2:11-15)

Vrouw als ouderling of predikant?- 1

Dat vrouwen geen functies bekleden in mijn kerk (Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt) is in de ogen van onze hedendaagse cultuur onbegrijpelijk en voor sommigen zelfs aanstootgevend. Men ervaart dit als een teken van minachting voor de gaven en talenten van vrouwen. In gesprekken waarin je de achterliggende motivering probeert uit te leggen krijg ik vaak het gevoel dat ik God zelf in een kwaad daglicht stel. Alsof Hij vrouwen minder zou waarderen, vanwege de zondeval. Dat dit echt niet zo is weet ík wel, maar het is moeilijk dat over te brengen zonder de hele Bijbel te lezen met je gesprekspartners. Daar heb je niet de gelegenheid toe, je praat tijdens een pauze op het werk, tijdens de koffie met vrienden en er komen zo weer andere dingen voorbij.

Ik vind dat heel frustrerend. Want één ding weet ik zeker, God is de uitdeler van talenten en hij maakt geen onderscheid op grond van geslacht. Mannen een beetje meer of zo. De Bijbel kent tal van voorbeelden van vrouwen die zowel in het OT als het NT gezegend werden met allerlei gaven. En God heeft mij net zo lief als de man. Door het geloof zijn we allemaal kinderen van God, zegt Paulus in Galaten 3:28, ongeacht onze etnische afkomst of geslacht of maatschappelijke positie, voor God maakt dat niets uit.

Voor mezelf wil ik eruit komen hoe dat nu zit. Waarom zijn de gereformeerde kerken in de wereld erbij gebleven vrouwen uit te sluiten van ‘leidinggevende functies’ in de kerken, ook toen de cultuur daar geen aanleiding meer toe gaf. Natuurlijk op grond van een aantal teksten in het NT.  Maar waarom is het tegelijkertijd geen probleem om buiten de kerk vrouwelijke leidinggevenden te hebben, tot een koningin aan toe? Vroeger ‘mochten’ vrouwen op grond van de Bijbel niet eens werken, maar dat bleek eerder traditie dan een principe te zijn. Kan het zijn dat deze teksten ook een andere uitleg toelaten?

Ook vanwege de Islam worden zaken op scherp gesteld. De Islam zou een godsdienst zijn waarin vrouwen worden achtergesteld. Ik vind het niet plezierig in één adem te worden genoemd met de Islam op dat punt. In het christelijk geloof is de vrouw volkomen gelijkwaardig en deelt in de verzoening met God door Jezus op dezelfde manier als de man. Zij wordt niet zijn gewillige dienares in het komende leven, zoals in de Islam, maar zal net als de man bij God zijn en Hem van aangezicht tot aangezicht nabij zijn.

De zg. zwijgteksten in het NT vormen dus de basis voor de positie die de vrouwen innemen in de orthodoxe gereformeerde kerken in de wereld. Van oudsher zijn die het uitgangspunt geweest voor de kerk om vrouwen niet te zien als minder maar wel als anders en niet geschikt om geestelijk leiding te geven. Paulus haalt o.a. Genesis aan waar de vrouw de man ertoe aanzette niet langer gehoorzaam te zijn aan God. Ook noemt hij als argument dat de man eerst werd geschapen, en daarna de vrouw. (1 Tim. 2: 11-15) ‘Ingetogen en bescheiden, zich laten onderwijzen’ zijn de woorden, die hij gebruikt. ‘Ik sta niet toe dat vrouwen een leidinggevende positie innemen’. De tekst waar de meeste westerse vrouwen tegenwoordig de kriebels van krijgen.

Terecht of niet, dat is dus de vraag.